Điều kiện hưởng lương hưu được đặc biệt quan tâm đối với bất kỳ người lao động nào. Mới đây, Bộ Luật lao động 2019 quy định về việc thay đổi tuổi nghỉ hưu, vậy điều kiện hưởng lương hưu từ 1/1/2021 có thay đổi không? Trong bài viết này Bảo hiểm xã hội điện tử eBH sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn.
1. Đối tượng được hưởng lương hưu
Chế độ hưu trí là một trong những chế độ đặc biệt mà người lao động khi tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) được hưởng. Theo đó, người lao động sẽ được hưởng lương hưu nếu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Pháp luật.
Căn cứ theo Điều 53, Luật Bảo hiểm xã hội, các đối tượng được áp dụng chế độ hưu trí bao gồm các đối tượng là người lao động quy định tại Khoản 1, Điều 2 của Luật này.
Cụ thể các đối tượng gồm có:
“a, Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động;
b, Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;
c, Cán bộ, công chức, viên chức;
d, Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu;
đ, Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;
e, Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí;
g, Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng;
h, Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương;
i, Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.”
Tất cả các đối tượng là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều được hưởng chế độ hưu trí. Ngoài ra còn có các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện (Người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng BHXH phù hợp với thu nhập của mình), tuy nhiên cũng phải đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của Pháp luật.
2. Điều kiện hưởng lương hưu năm 2020
Điều kiện hưởng lương hưu của người lao động được quy định tại Điều 54, Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Theo đó, người lao động tham gia BHXH phải đáp ứng các điều kiện về thời gian tham gia Bảo hiểm xã hội và độ tuổi nghỉ hưu.
Cụ thể các điều kiện hưởng lương hưu như sau:
Người lao động tham gia bảo hiểm bắt buộc khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Lao động nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi.
- Lao động nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên.
- Người lao động từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên mà trong đó có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò.
- Người lao động bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.
Trường hợp đặc biệt được quy định riêng:
Riêng đối với người lao động là sĩ quan quân đội, hoặc đối tượng thuộc cơ quan quân đội (quy định tại Điểm đ và Điểm e, Khoản 1, Điều 2 của Luật này) khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi, trừ trường hợp Luật sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam, Luật công an nhân dân, Luật cơ yếu có quy định khác.
- Nam từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, nữ từ đủ 45 tuổi đến đủ 50 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên.
- Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp.
Đối với lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu.
Lưu ý: Điều kiện hưởng lương hưu đối với đối tượng tham gia BHXH tự nguyện chỉ bắt buộc về thời gian tham gia BHXH và độ tuổi. Người lao động đảm bảo đủ 20 năm đóng BHXH và đủ độ tuổi nghỉ hưu theo quy định – Năm 2020 độ tuổi nghỉ hưu được áp dụng là 55 tuổi với lao động nữ và 60 tuổi đối với lao động nam.
3. Điều kiện hưởng lương hưu từ 1/1/2021
Căn cứ theo quy định tại Khoản 1, Điều 169, Bộ luật lao động 2019 ban hành ngày 20/11/2019, người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng BHXH theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu.
Như vậy, người lao động từ 1/1/2021 sẽ phải đảm bảo quy định về thời gian đóng BHXH như đối với năm 2020. Tuy nhiên điều kiện về thời gian hưởng lương hưu sẽ thay đổi theo quy định mới quy định tại Bộ Luật lao động 2019.
Theo Bộ Luật lao động 2019 thì kể từ 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được quy định như sau:
- Đối với lao động nam đủ 60 tuổi 03 tháng, đối với lao động nữ đủ 55 tuổi 04 tháng; Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.
- Tuổi nghỉ hưu được điều chỉnh theo lộ trình này cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.
- Người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định.
- Đối với trường hợp người lao động bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định.
Điều kiện tuổi nghỉ hưu của người lao động sẽ tăng bắt đầu từ năm 2021, người lao động sẽ có thời gian làm việc ở doanh nghiệp đơn vị nhiều hơn so với trước đây.
4. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động
Đối với người lao động bị suy giảm khả năng lao động do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp… có điều kiện hưởng lương hưu được quy định riêng tại Điều 55, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 như sau:
Người lao động đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại Điểm a và Điểm b, Khoản 1, Điều 54 của Luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Năm 2020 trở đi, nam đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;
- Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;
- Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Trường hợp đặc biệt được quy định riêng:
Người lao động là sĩ quan quân đội hoặc làm việc trong quân đội (Quy định tại Điểm đ, e Khoản 1, Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014) khi nghỉ việc đảm bảo:
Có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
- Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi trở lên;
- Có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Điều kiện hưởng lương hưu năm 2021 so với điều kiện hưởng lương hưu năm 2020 thay đổi do độ tuổi nghỉ hưu tăng. Để đủ điều kiện hưởng lương hưu người lao động vào năm 2021 sẽ phải đảm bảo có độ tuổi nghỉ hưu cao hơn so với người lao động nghỉ hưu vào các năm 2020. Điều kiện này sẽ tăng dần cho đến năm 2028 nam đủ 62 tuổi, năm 2035 nữ đủ 60 tuổi.
Các doanh nghiệp, đơn vị cần lưu ý điều kiện hưởng lương hưu, chủ động có kế hoạch sắp xếp công việc, bố trí lao động thay thế để không ảnh hưởng đến việc sản xuất kinh doanh. Đối với người lao động căn cứ vào điều kiện hưởng lương hưu để ra quyết định nghỉ hưu cho phù hợp và có lợi nhất cho mình.
Nếu có thắc mắc hoặc cần tư vấn về điều kiện nghỉ hưu của người lao động quý doanh nghiệp, đơn vị có thể liên hệ theo đường dây nóng 1900558873 hoặc 1900558872 để được hỗ trợ tốt nhất.